زندگینامه محمدعلی جمالزاده
محمدعلی جمالزاده ۲۳ دی ۱۲۷۰ در اصفهان به دنیا آمد.
پدرش سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی ملقب به صدرالواعظین از رهبران جنبش مشروطه ایران بود. پس از واقعه به توپ بستن مجلس با به قصد رفتن به نجف راهی همدان شده اما یا خیانت یکی از دوستانش به نام مظفرالملک دستگیر و به بروجرد فرستاده و به دستور محمدعلی‌شاه قاجار توسط حاکم بروجرد در این شهر کشته شد.
جمالزاده در دوازذه سالگی و پنج سال قبل از مرگ پدرش برای تحصیل به بیروت رفت. جمالزاده اصالتاً به خاندان صدر تعلق داشت که تبار لبنانی داشتند.
در سال ۱۹۱۰ برای ادامه تحصیل از لبنان عازم فرانسه شد. در آنجا ممتازالسلطنه سفیر ایران به وی پیشنهاد کرد که برای تحصیل به لوزان سوئیس برود. سید محمدعلی تا سال ۱۹۱۱ در لوزان بود، پس از آن به شهر دیژون در فرانسه رفت و در رشتۀ حقوق در دانشگاه آن شهر به تحصیل پرداخت.
جمالزاده در سال ۱۹۱۴ با هم دانشگاهی خود ژوزفین، ازدواج نمود اما این ازدواج زیاد دوام نیاورد. وی بار دیگر در سال ۱۹۳۱ در ژنو سوئیس با یک آلمانی به نام مارگرت اگرت ازدواج کرد.
جمالزاده نويسندگی را با پژوهش آغاز كرد و پيش از داستان نويسی، نويسنده مباحث تاريخی و اجتماعی و سياسی بود. «گنج شايگان» پنج سال پيش از «يكي بود يكي نبود» منتشر شد.
جمالزاده نويسندگی را با مجله كاوه آغاز كرد و تحقيقات متعدد جمالزاده درباره روابط روس و ايران و مقالات تحقيقی ديگری از وی در مجلۀ كاوه به چاپ رسيد. پس از تعطیلی مجلۀ كاوه، مقالاتش را در مجله فرنگستان که توسط دانشجویان ایرانی خارج از کشور در برلن تاسیس شده بود به چاپ رسانيد و با توقف انتشار فرنگستان به روزنامه های ايران رو كرد و در روزنامه هاي ايران آزاد، شفق سرخ، كوشش، اطلاعات، به چاپ نوشته هایی كه بيشتر مطالب اجتماعي می بود پرداخت.
جمالزاده «یکی بود و یکی نبود» را که مجموعه‌ای از شش داستان کوتاه بود در سال ۱۳۰۰ منتشر کرد. بسیاری این کتاب را آغازگر ادبیات واقع‌گرای فارسی و داستان‌کوتاه‌نویسی در ایران دانسته‌اند.
جمالزاده طبق موافقتنامه ای تمام حقوق ناشی از چاپ آثار خود را به دانشگاه تهران واگذار کرد تا یک ثلث از درآمد آن به مصرف خرید کتابهای مفید کتابخانۀ مرکزی دانشگاه برسد، یک ثلث دیگر عایدات به دانشجویان ایرانی بی بضاعت و ثلث دیگر به موسسۀ خیریه در شهر اصفهان زادگاهش داده شود.
جمالزاده در هفدهم آبان ۱۳۷۶ چشم از جهان فروبست و در قبرستان پتی ساکونه در شهر ژنو به خاک سپرده شد.
آثار محمدعلی جمالزاده:
گنج شایان، تاریخ روابط روس با ایران، پندنامهٔ سعدی یا گلستان نیکبختی، یکی بود، یکی نبود، قصه قصه‌ها، بانگ نای، عمو حسینعلی، آزادی و حیثیت انسانی، سر و ته یه کرباس، دارالمجانین، زمین- ارباب -دهقان، فرهنگ لغات عوامانه، طریقهٔ نویسندگی و داستان‌سرایی، صندوقچه اسرار، تلخ و شیرین، شاهکار، فارسی شکر است، سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی، اندک آشنایی با حافظ، تصویر زن در فرهنگ ایران، راه‌آب‌نامه، قصه‌های کوتاه برای بچه‌های ریش‌دار، هزار بیشه و...
